اخبار بیت کوین (Bitcoin) این روزها پی در پی به اشتراک گذاشته می شود. رشد سریع این نوع ارز دیجیتالی در بازارهای جهان توجه همگان را به خودش معطوف کرده است. صندوق بین‌المللی پول سال گذشته در نشست مجمع جهانی اقتصاد در داووس سوئیس، ارز مجازی را به عنوان مهم‌ترین چالش دنیای مدرن مطرح کرد. کریستین لاگارد رئیس صندوق بین‌المللی پول گفته است: «ارزهای مجازی و تکنولوژی‌های زیرساختی آن می‌تواند هزینه‌های نظام مالی را کاهش و سرعت فعالیت آن را افزایش دهد. به این ترتیب می‌تواند به ابزاری قدرتمند در دنیای در حال توسعه تبدیل شود.» تیم دراپر، سرمایه‌گذار میلیاردر امریکایی که در سال ۲۰۱۴ ارزش امروزی بیت کوین را پیش‌بینی کرده بود می‌گوید معامله با دارایی‌های دیجیتال طی ۵ سال آینده چنان عادی خواهد شد که استفاده از ارزهای رایج امروزی خنده‌دار خواهد بود. وی می‌گوید در ۵ سال آینده بیت‌کوین چنان رایج می‌شود که دلیلی برای استفاده از ارزهای دولتی نخواهیم داشت.
مهدیار اسماعیلی عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی می گوید: «فناوری زنجیره بلوک‌ها (Block Chain) در آینده‌ی پولی و بانکی دنیا تحولی باور نکردنی رقم خواهد زد.» قانونی شدن بیت‌کوین در ایران باعث می‌شود بتوان این ارز الکترونیکی را به ریال تبدیل کرد و یا به صورت رسمی با آن کالاهای مختلف را خرید و فروش کرد. خرید ۶۵۰ میلیونی ارزی که هر واحد آن حدود ۳۰ میلیون تومان قیمت دارد نشان می‌دهد تب بیت‌کوین در ایران نیز درحال فراگیر شدن است.
سرمایه‌گذاران، دانشجویان، بازرگانان و در کنار این زنجیره مردم، در حال گذر به دوران دیجیتال جدیدی هستند و مرور اخبار و ترند آن ها در دو هفته گذشته می تواند تایید کند که نه تنها دوران داد و ستد سنتی بلکه دوران انحصار سنتی نیز به سر رسیده است.
بیت کوین یک زنجیره بلاک‌هاست و صورت فیزیکی ندارد. نوعی پول دیجیتال است که با روش‌های رمزنگاری پیشرفته قابل نفوذ نیست. این پول دیجیتال به صورت یک شبکه غیر متمرکز و توزیع شده در دنیا پراکنده است. مکانیزم عملکرد پیچیده ای از نظر فنی و ریاضی دارد که توضیح آن در این مجال نیست. اما این ارز دیجیتال چندین ویژگی خاص دارد که توجه جامعه شناسان، قانونگذاران و سیاست مداران را به خود جلب نموده است:
۱- عدم وجود نهادی برای کنترل و محدود کردن آن
۲- عدم وجود مکانیزمی برای ردیابی آن
۳- شیوع پذیرش آن در دنیا و ورود آن به تبادلات مالی جهان
۴- کنار زدن انحصار بانک‌های مرکزی و سیاست‌گذاری‌های تمامیت خواه
خارج از بحث تاثیر آن بر بازارهای جهانی و بدور از پیش‌گویی‌ها می‌توان گفت جامعه امروز در کنار سایر جنبش‌های متن باز (استفاده از نرم افزار به صورت رایگان و با کد منبع باز) خواهان برکنار زدن سیستم‌های متمرکز و مدیرانی هستند که برای آن‌ها تصمیم‌گیری می‌کنند. اصل عدم دخالت در بازار که با اصول لیبرالیسم اقتصادی و بازار آزاد هماهنگ بوده است حالا در مواجهه با چنین پدیده‌ای دست و پای خود را گم کرده است. دولت ها نتوانسته‌اند ترس خود را از خارج شدن کنترل پول و قیمت‌گذاری آن پنهان کنند و دائم در حال تلاش برای ایجاد سازوکاری شبیه به بیت کوین هستند تا از شدت رشد آن بکاهند. اما آنچه در جریان است نشان دهنده خواست اکثریت در استفاده از ابزارهای نوین پرداخت الکترونیک است.
گرچه چالش‌ها و سوالات بسیاری پیش روی این گونه تحولات در جوامع وجود دارد اما یک چیز در بین آن ها کاملا واضح و روشن است. دنیا به سمت واگذاری تصدی‌گری ها به صورت حقیقی به خود مردم است (تعریف دیگری از دمکراسی) و مردم در حال ایجاد ساختارهایی هستند که بدون واسطه زندگی خود را روز به روز با کیفیت‌تر نمایند. در این میان دولت‌ها، همسو با مردم جهان نقش تصدی‌گری امور را روز به روز کاهش و یا از دست می‌دهند، و شاید روزی برسد که دولتی وجود نداشته باشد.
منابع:
New Scientist, Volume 235, Issue 3142, 9 September 2017, Page 8
Websites: wired, hackernoon, bitcoinmagazine, opendemocracy
وب سایت: راه پرداخت ، عصر بانک، مرکز فابا
کانال تلگرام پرداخت امروز @pepayment و دکتر کوروش خسروی دارانی